ممکن است بارها در روزنامه‌های مختلف دیدن اعداد و ارقامی برایتان تعجب‌انگیز باشد.
اینکه مثلا با 500 هزار تومان می‌توانید به مسافرت خارج از کشور بروید. شاید دیدن نام دبی یا ترکیه برایتان آنقدر طبیعی شده باشد که هر بار از کنارشان بی‌تفاوت بگذرید و اعتنایی به آن نکنید.
روی دیوارهای شهر، روی بیلبورد‌های تبلیغاتی، در پیاده‌رو هنگامی که به آرامی قدم می‌زنید. همه می‌توانید آن را ببینید.
فقط کافی است که لحظه‌ای اراده کنید و بخواهید نامی از آنها بشنوید. مسلما صفوف طولانی آژانس‌ها و مؤسسات مختلف را می‌توانید ببینید که شما را به مسافرت و گذراندن تعطیلات در این کشورها ترغیب می‌کند.
اما نه. اصلا عجله نکنید. لااقل به اندازه مرور آمار و ارقام این گزارش صبر کنید به سفر از جنس دیگر بروید؛ سبز در سبز.
در روزهایی که همه چمدان‌های سفر را بسته‌اند و آماده سفر می‌شوند تا روزهای تعطیلاتشان را به شهر‌ها و مناطق مورد علاقه‌شان بروند و یا به جایی بروند که تا به امروز آنجا را ندیده‌اند، مسلما میل به سفر در ما نیز شعله‌ور می‌شود.
ما هم به آرامی‌آماده می‌شویم تا به سفر برویم. اما این‌بار شاید مقصدمان اندکی متفاوت باشد. مالزی، تایلند، هند، چین، آفریقای جنوبی، استرالیا یا حتی برزیل.
اگرچه نمی‌توان فهرست بلندبالایی از آن تهیه کرد، اما همین تعداد اندک کشورهایی که می‌توان در این روزهای پایان سال برای سفر به آنجا برنامه‌ریزی کرد شاید گویای زوایای ناپیدای فراوانی باشد. اما ماجرا چیست؟
نقطه شروع
تنها 5 درصد، تازه آنهم براساس استاندارد‌های جهانی. این تعداد اندک هر ساله باید به هیأت توریست درآیند و از کشورهای مختلف دیدار کنند.
بر اساس شاخص‌های توسعه و بر مبنای رشد اقتصادی می‌توان انتظار داشت که مردم هر کشور به مسافرت‌های برون مرزی بروند. این رقم برای کشور ما 5 درصد است.
یعنی جمعیتی در حدود 5/3 میلیون نفر. در واقع این تعداد از شهروندان ایرانی باید در طول یک سال بتوانند به سفرهای خارجی رفته و در قالب توریست از کشورهای دیگر دیدن کنند.
حال مهم نیست که در کدام یک از انواع توریست؛ طبیعت‌گرد یا توریست تفریحی. برای دیدن مسابقات ورزشی بروند یا به هیأت توریست فرهنگی درآیند و به دیدن آثار تاریخی فرهنگی کشورهای دیگر مسافرت کنند.سهم ما همین اندازه است.
مسلما این رقم تخمینی است و مهمترین ملاک آن رشد اقتصادی و شاخص‌های توسعه‌ای است.
اما نکته بسیار حیرت‌آور این است که ما هنوز برای رسیدن به این عدد شاید بسیار فاصله داشته باشیم.
به گواهی آمار هر ساله، تعداد گردشگرانی که از کشور به عنوان توریست به دیگر کشورها مسافرت می‌کنند حتی به 100 هزار نفر هم نمی‌رسد. این واقعیت درست در نقطه مقابل ماجرا نیز تکرار شده است.
یعنی همانطور که شهروندان ایرانی رغبتی به مسافرت به کشورهای دیگر ندارند، گردشگران دیگر کشورها نیز برای دیدن و آشنایی با فرهنگ و طبیعت ایران و آشنایی با کشورمان علاقه‌ای ندارند.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان منشاء این اتفاق را باید در جای دیگری جست. ما اصولا در بسیاری از مسائل زیربنایی دارای مشکلات فراوانی هستیم.
غفارپور یکی از کارشناسان و فعالان حوزه گردشگری در این‌باره معتقد است: هنگامی که مقاصد گردشگری ما بسیار محدود است و از طرفی مشکلاتی نظیر ویزا و هواپیما و ارائه خدمات سفر در این حوزه وجود دارد، چگونه می‌توان امید داشت که میل به مسافرت به کشورهای دیگر در شهروندان ایرانی وجود داشته باشد.
اغلب آژانس‌های مسافرتی که در کشور در حال فعالیتند برای تعطیلات نوروزی که بیشترین تقاضا برای مسافرت به خارج از کشور وجود دارد تنها دارای10 الی15 مقصد توریستی هستند.
مسلما این حوزه به بازنگری اساسی نیازمند است. باید خطوط جدیدی برای مسافرت تعریف شود و امکانات بهتری برای گردشگران فراهم کرد. متاسفانه مسافران و آژانس‌ها و نه حتی مسئولان مربوط نگاه حرفه‌ای و جدی به این حوزه ندارند.
کجا بهتر است
دبی و ترکیه عمده مقصد سفرهای برون‌مرزی ایرانیان در روزهای تعطیلات است. شاید کسانی که هر ساله به این کشورها برای گذران تعطیلات خود می‌روند بیشتر می‌شود.
به ویژه اینکه اخیرا دبی به عنوان یکی از بزرگترین مقاصد گردشگری درآمده است و از طرفی نزدیکی آن با ایران می‌تواند این روند را بیشتر کند، اما نباید فراموش کرد که عده‌ای همواره به سفر به سرزمین‌های دور علاقه‌مندند.
اروپای غربی در میان کشورهای توریست‌پذیر جایگاهی ویژه به دست آورده و شاید بتوان گفت که عمده‌ترین مقصد توریستی گردشگران است.
بسیاری از توریست‌ها، سفر به کشورهایی مانند فرانسه، آلمان، انگلیس، اسپانیا و ... را بسیار بیشتر ترجیح می‌دهند.
اما جالب است بدانید که این کشورها در ایران چندان جاذبه‌ای ندارند. بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند تا به دبی یا به ترکیه بروند یا اگر سلیقه متفاوت دارند به کشورهای جنوب شرق آسیا یا به آفریقا یا آمریکای لاتین سفر می‌کنند.
شاید یکی از دلایل توجه بیشتر ایرانیان به سفرهای نزدیک مانند دبی و ترکیه به خاطر پایین بودن هزینه این سفرها باشد.
در واقع هر شهروند ایرانی می‌تواند با مبلغی در حدود 350 یا 450 هزار تومان به ترکیه برود و با صرف هزینه 500 یا 600 تومانی به دبی. در واقع یکی از دلایل عمده سفرهای نزدیک، ارزان بودن مخارج این سفر‌هاست هر چند نباید فراموش کنیم که به دلیل جمعیت زیاد ایرانیانی که در ترکیه و دبی و جود دارند، این سفرها جذابیت بیشتری می‌یابد.
اما عمده سفرهای دور هزینه‌های بیشتری دارد. هر سفر به اروپای غربی در حدود 5/2 میلیون هزینه دارد و سفر به برزیل و آفریقای جنوبی نیز در حدود 3میلیون.
مسلما تعداد کسانی که می‌توانند با صرف این هزینه به اروپای غربی یا آمریکای لاتین بروند زیاد نیست.
علاوه بر تقاضای سفر به کشورهای مختلف، دلایل بسیار دیگری نیز می‌توان برشمرد که شهروندان ایرانی را از سفرهای دور باز می‌دارد.
یکی از مهمترین این دلایل خطوط معدود سفر به کشورها اروپای غربی است. غفارپور می‌گوید: متاسفانه امکانات آژانس‌ها برای ارائه خدمات به مسافران بسیار محدود است.
تعداد اندک هواپیما، محدودیت خطوط، مشکلات تهیه ویزا، نبود زیرساخت‌های فرهنگی و از همه مهمتر نداشتن مرجعی که توان حل مشکلات را داشته باشد.
وی معتقد است: گردشگران ایرانی با تمام این کاستی‌ها علاقه فراوانی به مسافرت و آشنایی با فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف دارند به عنوان مثال با وجود آنکه تورهای عید نسبت به تورهای تابستانی قیمت بیشتری دارد، اما تقاضای سفر در این روزها بیشتر شده است.
او می‌گوید: تا چند سال پیش تقاضای سفر به دبی و ترکیه خیلی بیشتر از دیگر مقاصد بود، اما در چند سال گذشته بسیاری از توریست‌ها به سفرهای دور علاقه‌مند شده‌اند و قصد سفر به برزیل و اروپای غربی نیز فزونی یافته است.
به تعبیر او بسیاری از کسانی که علاقه‌مند به گذراندن تعطیلات در کشورهای اروپای غربی و حتی جزایر توریستی آمریکا هستند، هر روز بیشتر می‌شود.
اما آژانس‌های ایرانی به دلیل مشکلات پیش رو چندان موفق نبوده‌اند. شاید به همین دلیل است که بسیاری از آژانس‌ها به تکاپو افتاده‌اند تا با دایرکردن تورهای جدید با مقاصد دور و جذاب بتوانند افراد بیشتری را تحت پوشش قرار دهند.
او ادامه می‌دهد: در حدود20 در صد از مسافرین به تورهای نزدیک با قیمت پایین علاقه دارند و به کشورهای همسایه می‌روند. 60 درصد مسافران نیز به تورهای متوسط راغبند و عموما به هند، چین و کشورهای جنوب شرق آسیا می‌روند. اما 20 درصد باقی‌مانده به تورهای گرانقیمت و سفر به کشورهایی مانند برزیل، استرالیا و کشورهای اروپای غربی و حتی جزایر توریستی آمریکا علاقه دارند.
پایان راه
این تمام ماجرا نیست. چراکه مشکلات زیرساختی مانند سدی بزرگ پیش روی کسانی که میل سفر به کشورهای مختلف را دارند وجود دارد و برای حل آن گریزی نیست جز این که مسئولان قدری مسئولانه‌تر گام بردارند و موانع را از پیش رو بردارند.
